Krzywdzenie dzieci
CZYNNIKI RYZYKA KRZYWDZENIA DZIECKA
Czynniki ryzyka krzywdzenia dziecka to wybrane informacje nt. warunków/ sytuacji/sposobu funkcjonowania rodziny sprzyjające krzywdzeniu dzieci w danej rodzinie. Analizuje się i ocenia czynniki leżące po stronie samego dziecka, rodziców i rodziny jako całości.
CZYNNIKI RYZYKA ZWIĄZANE Z OSOBĄ DZIECKA:
- niepełnosprawność fizyczna lub\ i psychiczna
- przewlekła choroba
- specyficzne zachowania dziecka (nadpobudliwość, moczenie nocne, trudności ze spaniem, trudności z jedzeniem etc.)
- deficyty rozwojowe (problemy z nauką)
- dziecko z poprzedniego związku (nieakceptowane przez drugiego partnera)
- wcześniactwo, pochodzenie z ciąży mnogiej, dzieci bliźniacze
- dziecko odseparowane od matki tuż po urodzeniu
- dziecko niespełniające oczekiwań rodziców (np. co do płci)
- dziecko urodzone po śmierci poprzedniego dziecka
CZYNNIKI RYZYKA ZWIĄZANE Z OSOBĄ RODZICA:
- wczesne lub późne rodzicielstwo
- znaczna różnica wieku między matką a ojcem (powyżej 8 lat)
- niechciana ciąża, krótkie odstępy pomiędzy kolejnymi porodami
- poród bez zawarcia związku małżeńskiego z ojcem dziecka
- depresja poporodowa
- aktualnie niesatysfakcjonujący związek z partnerem
- doświadczanie krzywdzenia w obecnym związku
- krzywdzenie w historii poprzednich związków
- doświadczanie krzywdzenia w dzieciństwie
- upośledzenie umysłowe, choroba psychiczna, zaburzenia osobowości
- niepełnosprawność fizyczna
- przewlekła choroba
- uzależnienie od alkoholu, narkotyków, lekarstw etc.
- prostytuowanie się
CZYNNIKI RYZYKA WYNIKAJĄCE ZE STRUKTURY I FUNKCJONOWANIA RODZINY:
- struktura rodziny: rodzina rozbita, wielodzietna, zastępcza, adopcyjna
- samotne rodzicielstwo
- rodzina niepełna czasowo (np. z powodu wyjazdów rodziców za granicę)
- posiadanie dzieci z różnych związków
- związek nieformalny
- małżeństwo mieszane etnicznie
- przewlekła choroba lub inwalidztwo w rodzinie
- zakłócenia w zakresie ról pełnionych przez poszczególnych członków rodziny (np. pełnienie przez dzieci ról dorosłych)
- niekorzystna sytuacja ekonomiczno-bytowa (np. trudne warunki mieszkaniowe – sanitarne, techniczne, zbyt duża liczba członków rodziny w jednym mieszkaniu/domu, bezrobocie etc.)
- rodzina wyizolowana społecznie
- długotrwałe konflikty w pożyciu małżeńskim
- uprzednia karalność, pozostawanie w zainteresowaniu sądu/Policji
- pobyty w placówkach interwencyjnych.
ZESPÓŁ DZIECKA POTRZĄSANEGO
Gwałtowne potrząsanie niemowlęciem bądź małym dzieckiem może doprowadzić do poważnych urazów w obrębie mózgu. Dzieje się tak ponieważ mięśnie szyjne niemowląt nie są dobrze rozwinięte, co w wyniku potrząsania lub uderzenia powoduje niekontrolowane przemieszczanie się mózgu dziecka w obrębie delikatnej struktury czaszki. To z kolei może skutkować pęknięciami naczyń krwionośnych, uszkodzeniem tkanek mózgu oraz urazami czaszki. Czynniki, które w sposób szczególny predysponują dziecko do powyżej opisanych urazów to: nieproporcjonalnie duża główka, w porównaniu do reszty ciała, słabe mięśnie szyjne, nie zarośnięte ciemiączko, rozległa przestrzeń podpajęczynówkowa oraz duża zawartość wody w strukturach mózgu. Bezpośrednim następstwem potrząsania dziecka jest fakt, że staje się ono ospałe i spokojniejsze, często nie wykazując początkowo żadnych poważnych objawów, co może uświadczyć rodzica w przekonaniu, że potrząsanie jest skuteczną metodą na uspokojenie niemowlęcia. Pierwszymi objawami syndromu dziecka potrząsanego mogą być:
- ospałość
- drażliwość
- wymioty
- słaby odruch ssania
- niezdolność podnoszenia główki
- brak uśmiechu i gaworzenia
- niezdolność skupienia wzroku na poruszającym się punkcie, itp.
Chwytanie za tułów i ramiona oraz potrząsanie niemowlęciem bądź małym dzieckiem może w konsekwencji doprowadzić do szeregu nieodwracalnych uszkodzeń i urazów, które będą skutkować przez całe życie, są to m.in.:
- częściowa lub całkowita ślepota
- utrata słuchu
- opóźnienie w rozwoju,
- upośledzenia umysłowe,
- „gapowatość”,
- trudności w mowie i uczeniu się,
- nawet stan wegetacji.
Potrząsanie małym dzieckiem lub niemowlęciem może mieć poważne skutki dla jego zdrowia, a nawet życia!
Szacuje się, że 20% niemowląt dotkniętych syndromem dziecka potrząsanego, umiera w przeciągu kilku dni po urazie. Natomiast większość pozostających przy życiu dzieci jest dotknięta upośledzeniami o różnym stopniu nasilenia. [1]
[1] Roszkowska, M., (2009), Zespół dziecka potrząsanego, „Dziecko krzywdzone. Teoria. Badania. Praktyka”
Nr 19 (2007) Wczesna profilaktyka krzywdzenia dzieci.